ปัญหาขยะอิเล็กทรอนิกส์ (E-Waste) กำลังทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ เนื่องจากอุปกรณ์เทคโนโลยีมีอายุการใช้งานสั้นลง หลายอย่างกลายเป็นของล้าสมัยเร็วขึ้นกว่าเดิม
โครงการหนึ่งที่น่าสนใจได้เกิดขึ้นเพื่อต่อสู้กับปัญหานี้ โดยนำเทคโนโลยีหุ่นยนต์และปัญญาประดิษฐ์ (AI) มาผสมผสานกับกระบวนการจัดการความรู้ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการรีไซเคิลอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์
ปัจจุบันการรีไซเคิลขยะอิเล็กทรอนิกส์ยังไม่สามารถทำได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากกระบวนการผลิตอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์มักให้ความสำคัญกับต้นทุนการผลิตมากกว่าความสามารถในการรีไซเคิล ทำให้ชิ้นส่วนต่าง ๆ ถูกออกแบบให้แยกออกจากกันได้ยาก ส่งผลให้การรีไซเคิลต้องใช้แรงงานคนเป็นหลัก ซึ่งมีค่าใช้จ่ายสูงและใช้เวลานาน หลายครั้งอุปกรณ์เหล่านี้ถูกบดเป็นชิ้นเล็ก ๆ ทำให้ไม่สามารถกู้คืนชิ้นส่วนที่มีค่าได้อย่างเต็มที่
นักวิจัยจาก Fraunhofer Institute ในเมืองมักเดอบวร์ก ประเทศเยอรมนี ได้พัฒนาโครงการ iDEAR (Intelligent Disassembly of Electronics for Remanufacturing and Recycling) หรือระบบแยกชิ้นส่วนอัจฉริยะเพื่อการรีไซเคิลและนำกลับมาใช้ใหม่
โครงการนี้สามารถ ช่วยให้การรีไซเคิลมีประสิทธิภาพมากขึ้น และยังช่วยให้ผู้ผลิตสามารถนำวัตถุดิบที่มีค่ากลับมาใช้ใหม่ได้ โดยระบบ iDEAR สามารถแยกชิ้นส่วนเมนบอร์ดออกจากตัวเครื่องพีซีได้อย่างแม่นยำ ซึ่งเป็นกระบวนการที่ต้องอาศัยความละเอียดสูง แน่นอนว่ากระบวนนี้มีต้นทุนที่ถูกกว่าการใช้คน
AI มองเห็นสิ่งที่มนุษย์มองข้าม
ขั้นตอนของ iDEAR เริ่มต้นด้วยการ ระบุและวิเคราะห์สภาพของอุปกรณ์ โดยใช้ กล้อง 3 มิติ และเซ็นเซอร์ออปติคัล ที่ควบคุมโดย AI เพื่อสแกนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ พร้อมดึงข้อมูลที่สำคัญ เช่น ชื่อผู้ผลิต รุ่น หมายเลขซีเรียล และสภาพของชิ้นส่วนภายใน
ระบบ AI ไม่ได้แค่ระบุอุปกรณ์เท่านั้น แต่ยังสามารถ ตรวจจับความผิดปกติ วิเคราะห์สภาพของสกรู หมุดยึด หรือการเสื่อมสภาพของวัสดุ ได้อีกด้วย ตัวอย่างเช่น AI สามารถบอกได้ว่าสกรูตัวไหนเป็นสนิม หรือซ่อนอยู่ใต้ชิ้นส่วนอื่น ๆ ซึ่งช่วยให้กระบวนการแยกชิ้นส่วนแม่นยำและรวดเร็วขึ้น
หนึ่งในนวัตกรรมที่สำคัญของ iDEAR คือการสร้าง “Digital Disassembly Twin” หรือ ฝาแฝดดิจิทัลของอุปกรณ์แต่ละชิ้น ซึ่งเป็นฐานข้อมูลที่รวบรวมรายละเอียดเกี่ยวกับโครงสร้างและประวัติการถอดประกอบอุปกรณ์ที่คล้ายกัน เพื่อช่วยให้กระบวนการแยกชิ้นส่วนมีความแม่นยำมากขึ้น
หลังจากวิเคราะห์อุปกรณ์แล้ว ระบบจะกำหนด ลำดับการถอดประกอบที่เหมาะสมที่สุด โดยซอฟต์แวร์เฉพาะทาง ระบบนี้จะพิจารณาว่าอุปกรณ์ชิ้นนั้นควรถูกถอดออกทั้งชิ้นหรือเฉพาะชิ้นส่วนที่มีมูลค่าสูง
น่าเอามาใช้ในบ้านเรามาก ๆ นะ..
